Đối với những khoản vay do công ty con ở Việt Nam vay công ty mẹ ở nước ngoài, thông thường có những cách trả nợ như sau: (1) Công ty con trả công ty mẹ cả gốc và lãi theo thời hạn vay như đã thỏa thuận; trường hợp chưa trả nợ được cho công ty mẹ, công ty con gia hạn thời gian của khoản vay đó; hoặc (2) Công ty mẹ chuyển đổi khoản vay này thành khoản vốn góp trong công ty con. Qua bài viết này, BLawyers Vietnam sẽ cung cấp một số thông tin về phương án (2) – Chuyển đổi khoản vay nước ngoài thành vốn góp.
Thông qua kinh nghiệm thực tiễn, BLawyers Vietnam nhận thấy phương án (2) có một số đặc điểm như sau:
1. Cơ sở pháp lý cho việc chuyển đổi khoản vay thành vốn góp
Theo Luật Đầu tư hiện hành, với tư cách là nhà đầu tư nước ngoài, ngoài việc đầu tư thành lập tổ chức kinh tế (công ty con tại Việt Nam) đã thực hiện, công ty mẹ còn có thể thực hiện đầu tư góp thêm vốn vào công ty con.
Theo Luật doanh nghiệp hiện hành, với tư cách là chủ sở hữu của công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, công ty mẹ có thể tăng vốn điều lệ của công ty con thông qua việc góp thêm vốn. Theo quy định thì công ty mẹ có quyền quyết định hình thức tăng và mức tăng vốn điều lệ.
Ngoài ra, pháp luật Việt Nam không có một quy định thống nhất về cách thức thực hiện việc chuyển đổi khoản vay thành vốn góp.
2. Việc chuyển đổi làm tăng vốn điều lệ của công ty con và giá trị vốn góp của công ty mẹ
Khi chuyển đổi khoản vay của công ty mẹ thành vốn góp trong công ty con, vốn điều lệ của công ty con sẽ tăng lên tương ứng với khoản vay đó. Về bản chất, việc chuyển đổi khoản vay này và việc góp thêm vốn của công ty mẹ cho công ty con đều cùng một mục đích làm tăng vốn điều lệ của công ty con. Tuy nhiên, điểm khác biệt của việc chuyển đổi khoản vay là số tiền góp thêm đã được chuyển đến công ty con từ trước. Đồng thời, không có dòng tiền đi qua tài khoản vay trả nợ nước ngoài.
3. Điều kiện để chuyển đổi khoản vay thành vốn góp
Để có thể thực hiện việc chuyển đổi khoản vay của công ty mẹ thành vốn góp trong công ty con, một số điều kiện cần lưu ý bao gồm:
- Hợp đồng vay vốn đã ký kết giữa công ty mẹ và công ty con phải đảm bảo tính hợp pháp theo quy định;
- Nếu khoản vay nước ngoài là khoản vay trung, dài hạn thì doanh nghiệp phải đăng ký khoản vay với Ngân hàng nhà nước (“NHNN”). Nếu khoản vay ngắn hạn phải báo cáo với NHNN;
- Khoản vay được chuyển đúng vào tài khoản vay trả nợ nước ngoài của công ty con;
- Sau khi chuyển đổi, tỷ lệ góp vốn của công ty mẹ nước ngoài phải tuân theo giới hạn pháp luật quy định.
4. Các bước thực hiện thủ tục chuyển đổi
Để tiến hành chuyển đổi khoản vay từ công ty mẹ thành vốn góp trong công ty con, các thủ tục cần thực hiện bao gồm:
(i) Bước 1: Đăng ký thay đổi khoản vay nước ngoài với NHNN.
Theo quy định thì các bên cần nộp hồ sơ thực hiện Bước 1 trong vòng 30 ngày kể từ ngày công ty mẹ và công ty con ký kết thỏa thuận thay đổi khoản vay thành vốn góp. Ngoài ra, chỉ sau khi hoàn thành Bước 1 và nhận được chấp thuận từ NHNN thì công ty con mới thực hiện tiếp Bước 2.
(ii) Bước 2: Đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp của công ty con.
Theo quy định của Luật Doanh nghiệp, khi có sự thay đổi nội dung vốn điều lệ, công ty con phải thực hiện thủ tục đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp. Việc đăng ký thay đổi nội dung Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày có thay đổi.
(iii) Bước 3: Đăng ký điều chỉnh dự án đầu tư đầu tư.
Với sự thay đổi về vốn đầu tư, cụ thể là tăng vốn góp vào công ty con, công ty con phải thực hiện thủ tục điều chỉnh dự án đầu tư với cơ quan quản lý về đăng ký đầu tư để được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư mới.
5. Lưu ý khi làm việc với cơ quan Nhà nước
Theo kinh nghiệm của chúng tôi, cơ quan quản lý doanh nghiệp/ đầu tư có thể không chấp nhận việc công ty mẹ góp vốn vào công ty con bằng hình thức chuyển đổi khoản vay. Vấn đề này phát sinh vì cơ quan quản lý doanh nghiệp/ đầu tư không quản lý hình thức tăng vốn. Theo đề xuất của cơ quan quản lý doanh nghiệp/ đầu tư để phù hợp thì nội dung bộ hồ sơ của Bước 2 và Bước 3 ở trên sẽ trình bày công ty mẹ sẽ góp thêm số vốn bằng với giá trị khoản vay vào công ty con thay vì ghi nhận góp vốn bằng cách chuyển đổi khoản vay.
Việc chuyển đổi khoản vay thành vốn góp trong một công ty có vốn đầu tư nước ngoài do ít nhất 2 cơ quan quản lý (NHNN và cơ quan quản lý doanh nghiệp/ đầu tư) dẫn đến các áp dụng các quy định về thủ tục này không thống nhất. Đồng thời, các tài liệu cung cấp cho công việc này cũng không thông nhất.
Nội dung nêu trên không phải là ý kiến tư vấn chính thức từ BLawyers Vietnam. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc góp ý về nội dung trên, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua địa chỉ consult@blawyersvn.com. Chúng tôi rất vui khi nghe từ bạn.
Ngày: 16/3/2023
Người viết: BLawyers Vietnam
