Một doanh nghiệp sản xuất tại TP. HCM (“NSDLĐ”) đã liên hệ chúng tôi về vấn đề này. Vì lý do sụt giảm nhiều đơn hàng xuất khẩu, NSDLĐ muốn cân nhắc quy trình để cho nhiều người lao động (“NLĐ”) nghỉ việc theo quy định của luật hiện hành.
Theo đó BLawyers Vietnam đã chỉ ra 04 vấn đề để NSDLĐ xem xét:
1. Luật hiện hành có cho phép NSDLĐ cho NLĐ thôi việc như vậy không?
Câu trả lời là có. Đây là một phương án thực hiện quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động (“HĐLĐ”) của NSDLĐ. Tuy nhiên, NSDLĐ phải tuân thủ đúng Bộ luật Lao Động 2019 (“BLLĐ”) về lý do chấm dứt và quy trình thực hiện.
2. Thế nào là những trường hợp thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế mà NSDLĐ được phép cho nhiều NLĐ nghỉ việc?
BLLĐ quy định những trường hợp được xem là thay đổi cơ cấu, công nghệ như sau:
- Thay đổi cơ cấu tổ chức, tổ chức lại lao động;
- Thay đổi quy trình, công nghệ, máy móc, thiết bị sản xuất, kinh doanh gắn với ngành, nghề sản xuất, kinh doanh của NSDLĐ; hoặc
- Thay đổi sản phẩm hoặc cơ cấu sản phẩm.
BLLĐ quy định những trường hợp được xem là vì lý do kinh tế như sau:
- Khủng hoảng hoặc suy thoái kinh tế; hoặc
- Thực hiện chính sách, pháp luật của Nhà nước khi cơ cấu lại nền kinh tế hoặc thực hiện cam kết quốc tế.
3. Nghĩa vụ NSDLĐ trong trường hợp thay đổi cơ cấu, công nghệ như thế nào?
Trường hợp thay đổi cơ cấu, công nghệ mà ảnh hưởng đến việc làm của nhiều NLĐ thì NSDLĐ phải xây dựng và thực hiện phương án sử dụng lao động; trường hợp có chỗ làm việc mới thì ưu tiên đào tạo lại NLĐ để tiếp tục sử dụng.
Nếu NSDLĐ không thể giải quyết được việc làm mà phải cho NLĐ thôi việc thì phải trả trợ cấp mất việc làm.
Việc cho thôi việc đối với NLĐ đối với phương án này chỉ được tiến hành sau khi đã trao đổi ý kiến với ban chấp hành công đoàn cơ sở và thông báo trước 30 ngày cho Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh/ thành phố trực thuộc trung ương và cho NLĐ.
Về phương án sử dụng lao động, NSDLĐ phải đảm bảo các nội dung sau:
- Số lượng và danh sách NLĐ tiếp tục được sử dụng, NLĐ được đào tạo lại để tiếp tục sử dụng, NLĐ được chuyển sang làm việc không trọn thời gian;
- Số lượng và danh sách NLĐ nghỉ hưu;
- Số lượng và danh sách NLĐ phải chấm dứt hợp đồng lao động;
- Quyền và nghĩa vụ của NSDLĐ, NLĐ và các bên liên quan trong việc thực hiện phương án sử dụng lao động; và
- Biện pháp và nguồn tài chính bảo đảm thực hiện phương án.
4. Những vấn đề thực tiễn nào mà NSDLĐ cần đặc biệt lưu ý?
Có 03 vấn đề mà NSDLĐ nên lưu ý:
- Ngoài BLLĐ thì chưa có văn bản nào khác hướng dẫn cho phương án sử dụng lao động tại Mục 3 ở trên, trong khi nội dung của BLLĐ đề cập khá đơn giản về các bước cần thực hiện. Như vậy, sẽ rủi ro tiềm ẩn là NSDLĐ không đảm bảo đầy đủ quyền lợi của NLĐ trong phương án thôi việc này (có thể theo đánh giá của cơ quan Nhà nước), dẫn đến phương án không đúng luật.
- NLĐ thuộc những phòng ban khác nhau hoặc có trình độ khác nhau cần có phương án đào tạo lại rõ ràng. Nếu NSDLĐ cho một NLĐ thôi việc thì phải thể hiện tại sao không tiếp tục sử dụng NLĐ đó sau đào tạo.
- Dù NSDLĐ chỉ cho một NLĐ thôi việc nhưng NSDLĐ vẫn phải xây dựng phương án sử dụng lao động theo đúng quy định.
Lưu ý, những thông tin chúng tôi nêu ở trên chỉ để tham khảo cho một vụ việc cụ thể, không áp dụng chung cho tất cả các vụ việc có thông tin tương tự.
Nội dung nêu trên không phải là ý kiến tư vấn chính thức từ BLawyers Vietnam. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc góp ý về nội dung trên, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua địa chỉ consult@blawyersvn.com. Chúng tôi rất vui khi nghe từ bạn.
Ngày: 24/02/2023
Người viết: Tuyến Phạm & Minh Ngô
